Storyboard Artist

Họa sĩ kịch bản phân cảnh
Chịu trách nhiệm chuyển đổi kịch bản hoặc ý tưởng thành các hình ảnh minh họa theo dạng phân cảnh (storyboard). Giúp các đạo diễn, nhà sản xuất, và đội ngũ sáng tạo hình dung được cách câu chuyện sẽ diễn ra trên màn ảnh trước khi bắt đầu quay hoặc sản xuất.

Hoạt động trong:

Bộ phận:

Tiền sản xuất

Storyboard Artist là ai?

Storyboard artist (họa sĩ kịch bản phân cảnh) là một nhà sáng tạo hình ảnh chuyên nghiệp, chịu trách nhiệm chuyển đổi kịch bản hoặc ý tưởng thành các hình ảnh minh họa theo dạng phân cảnh (storyboard). Họ đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất phim, phim hoạt hình, quảng cáo, trò chơi điện tử, và các dự án truyền thông khác. Công việc của họ giúp các đạo diễn, nhà sản xuất, và đội ngũ sáng tạo hình dung được cách câu chuyện sẽ diễn ra trên màn ảnh trước khi bắt đầu quay hoặc sản xuất.

Storyboard artist thường là cầu nối giữa ý tưởng trừu tượng và hình ảnh cụ thể, giúp định hình phong cách hình ảnh, góc quay, và nhịp điệu của câu chuyện. Họ làm việc chặt chẽ với đạo diễn, biên kịch, và các bộ phận khác như quay phim, thiết kế sản xuất, hoặc đội ngũ hoạt hình để đảm bảo tầm nhìn nghệ thuật được thống nhất.

Storyboard
Storyboard là một chuỗi hình ảnh minh họa cho kịch bản phim

Công việc của Storyboard Artist

Công việc của một storyboard artist bao gồm nhiều khía cạnh, từ sáng tạo nghệ thuật đến hợp tác với các thành viên trong nhóm sản xuất. Dưới đây là các nhiệm vụ chính mà họ thường thực hiện:

1. Chuyển đổi kịch bản thành hình ảnh

  • Storyboard artist đọc kịch bản hoặc tóm tắt ý tưởng và chuyển chúng thành các khung hình (panels) minh họa từng cảnh hoặc hành động.
  • Mỗi khung hình thể hiện một góc quay cụ thể, bao gồm nhân vật, bối cảnh, chuyển động, và đôi khi cả biểu cảm hoặc ánh sáng.
  • Họ phải đảm bảo các khung hình này truyền tải đúng cảm xúc, nhịp điệu, và ý nghĩa của câu chuyện.
Inside the colorscript process: day 1 at VIEW - fxguide
Colorscript là một kịch bản màu phát triển lên từ Storyboard, giúp quan sát được mood & tone cảm xúc của phim theo từng giai đoạn khác nhau.

2. Hợp tác với đạo diễn và đội ngũ sáng tạo

  • Làm việc trực tiếp với đạo diễn để hiểu rõ tầm nhìn nghệ thuật và phong cách của dự án.
  • Thảo luận về cách bố trí cảnh, góc máy quay, và cách các nhân vật tương tác trong không gian.
  • Điều chỉnh các bản phác thảo dựa trên phản hồi từ đạo diễn, biên kịch, hoặc nhà sản xuất.

3. Thiết kế bố cục và góc quay

  • Quyết định góc quay (angle), bố cục (composition), và cách chuyển cảnh (transition) để tạo ra sự liền mạch và hấp dẫn.
  • Đảm bảo các yếu tố thị giác như ánh sáng, bóng đổ, và phối cảnh phù hợp với phong cách của dự án.
  • Tạo các bản phác thảo nhanh để thử nghiệm nhiều ý tưởng khác nhau trước khi hoàn thiện.
Góc máy cũng là một yếu tố rất quan trọng cần được thể hiện trong storyboard

4. Hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất

  • Storyboard giúp đội ngũ sản xuất hình dung các cảnh quay phức tạp, từ đó lập kế hoạch cho việc quay phim, dựng bối cảnh, hoặc tạo hiệu ứng hình ảnh.
  • Trong phim hoạt hình, storyboard là cơ sở để các animator bắt đầu xây dựng chuyển động và hiệu ứng.
  • Trong quảng cáo hoặc trò chơi điện tử, storyboard giúp xác định các cảnh then chốt để thu hút khán giả.

Vị trí này cần giỏi gì?

Kỹ năng vẽ nhanh
Kể chuyện bằng hình ảnh
Kỹ thuật vẽ
Khả năng giao tiếp

Kỹ năng vẽ và thiết kế xuất sắc

  • Nền tảng mỹ thuật vững chắc: Thành thạo các kỹ thuật vẽ tay (truyền thống) hoặc vẽ kỹ thuật số (sử dụng phần mềm như Adobe Photoshop, Storyboard Pro, hoặc Toon Boom). Bạn cần có khả năng vẽ nhân vật, bối cảnh, và truyền tải chuyển động một cách rõ ràng.
  • Hiểu về phối cảnh và bố cục: Biết cách sử dụng phối cảnh, ánh sáng, và bố cục để tạo ra các khung hình (panels) hấp dẫn và dễ hiểu.
  • Tốc độ vẽ nhanh: Ngành công nghiệp thường yêu cầu storyboard artist tạo ra các bản phác thảo nhanh chóng để đáp ứng tiến độ sản xuất gấp rút.

Hiểu biết sâu sắc về kể chuyện hình ảnh

  • Kỹ thuật điện ảnh: Nắm vững các nguyên tắc quay phim như góc quay (camera angles), chuyển cảnh (transitions), và nhịp điệu (pacing) để tạo ra các phân cảnh có sức hút và logic.
  • Khả năng truyền tải cảm xúc: Biết cách thể hiện cảm xúc của nhân vật qua biểu cảm, tư thế, và bố cục khung hình để phù hợp với mạch truyện.
  • Tư duy kể chuyện: Hiểu cách xây dựng câu chuyện qua hình ảnh, đảm bảo mỗi khung hình đóng góp vào câu chuyện tổng thể.

Thành thạo công cụ và công nghệ

  • Phần mềm chuyên dụng: Làm quen với các công cụ như Storyboard Pro, Toon Boom, Adobe Photoshop, hoặc Procreate để tạo ra các storyboard kỹ thuật số chuyên nghiệp.
  • Animatic: Biết cách tạo animatic (storyboard động) bằng cách thêm thời gian, chuyển động cơ bản, và âm thanh để mô phỏng cảnh quay.
  • Công nghệ mới: Cập nhật các công nghệ như thực tế ảo (VR) hoặc các công cụ AI hỗ trợ storyboard để tăng tính cạnh tranh.

Khả năng hợp tác và giao tiếp

  • Làm việc nhóm: Storyboard artist thường làm việc với đạo diễn, biên kịch, animator, và nhà sản xuất. Bạn cần lắng nghe ý kiến, tiếp nhận phản hồi, và điều chỉnh bản vẽ theo yêu cầu.
  • Giao tiếp ý tưởng: Biết cách trình bày ý tưởng của mình một cách rõ ràng, cả bằng hình ảnh và lời nói, để thuyết phục đội ngũ sáng tạo.
  • Tư duy linh hoạt: Sẵn sàng thay đổi hoặc làm lại các khung hình dựa trên phản hồi hoặc thay đổi trong kịch bản.

Các vị trí công việc liên quan

1. Đạo diễn (Director)

  • Vai trò: Đạo diễn là người định hình tầm nhìn nghệ thuật tổng thể của dự án. Họ cung cấp hướng dẫn về phong cách, cảm xúc, và cách kể chuyện mà storyboard artist cần thể hiện qua các khung hình.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist làm việc trực tiếp với đạo diễn để hiểu rõ ý định sáng tạo, từ đó chuyển đổi kịch bản hoặc ý tưởng thành hình ảnh.
    • Họ nhận phản hồi từ đạo diễn để chỉnh sửa các khung hình, đảm bảo storyboard phù hợp với tầm nhìn của dự án.
    • Trong một số trường hợp, họ thảo luận về góc quay, nhịp điệu, hoặc cách dàn dựng cảnh để đạt hiệu quả tối ưu.

2. Biên kịch (Screenwriter)

  • Vai trò: Biên kịch viết kịch bản hoặc cung cấp ý tưởng câu chuyện, là nguồn tài liệu chính để storyboard artist làm việc.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist đọc và phân tích kịch bản để chuyển đổi các mô tả văn bản thành hình ảnh cụ thể.
    • Họ có thể trao đổi với biên kịch để làm rõ các chi tiết trong kịch bản, ví dụ như ý nghĩa của một cảnh hoặc hành động của nhân vật.

3. Nhà sản xuất (Producer)

  • Vai trò: Nhà sản xuất giám sát toàn bộ quá trình sản xuất, đảm bảo dự án được hoàn thành đúng tiến độ và ngân sách.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist làm việc với nhà sản xuất để hiểu các giới hạn về thời gian, ngân sách, hoặc nguồn lực, từ đó điều chỉnh storyboard cho phù hợp (ví dụ: tránh các cảnh quá phức tạp nếu ngân sách hạn chế).
    • Họ có thể trình bày storyboard để nhà sản xuất phê duyệt trước khi chuyển sang các giai đoạn sản xuất tiếp theo.

4. Đội ngũ quay phim (Cinematographer/Director of Photography - DP)

  • Vai trò: Đội ngũ quay phim chịu trách nhiệm về ánh sáng, góc máy, và cách quay phim thực tế.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist phối hợp với DP để đảm bảo các khung hình phù hợp với phong cách quay phim, chẳng hạn như chọn góc quay hoặc bố cục khả thi cho máy quay.
    • Họ có thể thảo luận về cách sử dụng ánh sáng hoặc chuyển động máy quay để tạo hiệu ứng thị giác mong muốn.

5. Họa sĩ hoạt hình (Animator)

  • Vai trò: Trong các dự án phim hoạt hình hoặc trò chơi điện tử, animator sử dụng storyboard làm cơ sở để tạo ra các chuỗi chuyển động.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist cung cấp các khung hình chi tiết để animator hiểu cách nhân vật di chuyển, tương tác, hoặc biểu cảm.
    • Họ có thể làm việc cùng animator để tạo animatic (storyboard động), giúp kiểm tra nhịp điệu và thời gian của cảnh.

6. Nhà thiết kế sản xuất (Production Designer)

  • Vai trò: Nhà thiết kế sản xuất chịu trách nhiệm về bối cảnh, đạo cụ, và phong cách hình ảnh tổng thể của phim.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist làm việc với nhà thiết kế sản xuất để đảm bảo các khung hình phản ánh đúng bối cảnh, màu sắc, và phong cách được thiết kế.
    • Họ có thể nhận tài liệu tham khảo (concept art, mood board) từ nhà thiết kế sản xuất để đảm bảo tính nhất quán.

7. Nhóm hiệu ứng hình ảnh (VFX Team)

  • Vai trò: Nhóm VFX tạo ra các hiệu ứng đặc biệt, từ CGI đến các cảnh hành động phức tạp.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist minh họa các cảnh có hiệu ứng đặc biệt để nhóm VFX hiểu cách tích hợp các yếu tố này vào cảnh quay.
    • Họ có thể làm việc cùng nhóm VFX để đảm bảo các khung hình phù hợp với khả năng kỹ thuật của hiệu ứng.

8. Biên tập viên (Editor)

  • Vai trò: Biên tập viên dựng phim và sắp xếp các cảnh quay để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist cung cấp storyboard hoặc animatic để biên tập viên tham khảo, giúp định hình nhịp điệu và thứ tự các cảnh.
    • Trong một số trường hợp, biên tập viên có thể đề xuất điều chỉnh storyboard để cải thiện luồng câu chuyện.

9. Nhóm âm thanh (Sound Designer/Sound Team)

  • Vai trò: Nhóm âm thanh chịu trách nhiệm về âm nhạc, hiệu ứng âm thanh, và lồng tiếng.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist có thể phối hợp để đảm bảo các khung hình phù hợp với các yếu tố âm thanh, đặc biệt khi làm animatic.
    • Họ có thể thảo luận về thời gian hoặc nhịp điệu của cảnh để đồng bộ với âm thanh hoặc nhạc nền.

10. Khách hàng hoặc Studio (trong quảng cáo hoặc dự án thương mại)

  • Vai trò: Trong các dự án quảng cáo, khách hàng hoặc studio đưa ra yêu cầu cụ thể về thông điệp và phong cách.
  • Tương tác:
    • Storyboard artist làm việc với khách hàng để đảm bảo storyboard thể hiện đúng ý tưởng thương hiệu hoặc sản phẩm.
    • Họ trình bày các bản phác thảo và điều chỉnh theo phản hồi của khách hàng để đáp ứng mục tiêu thương mại.

11. Các Storyboard Artist khác

  • Vai trò: Trong các dự án lớn, nhiều storyboard artist có thể làm việc cùng nhau để chia sẻ khối lượng công việc.
  • Tương tác:
    • Họ phối hợp để đảm bảo phong cách và chất lượng của các khung hình đồng nhất.
    • Có thể thảo luận hoặc chia sẻ ý tưởng để cải thiện các phân cảnh.

Quy trình làm việc

  • Nhận đầu vào: Storyboard artist thường bắt đầu bằng cách nhận kịch bản, brief sáng tạo, hoặc tài liệu tham khảo từ đạo diễn, biên kịch, hoặc nhà sản xuất.
  • Thảo luận và phản hồi: Họ tham gia các cuộc họp để thảo luận ý tưởng, trình bày bản phác thảo, và nhận phản hồi để chỉnh sửa.
  • Hợp tác liên bộ phận: Làm việc song song với các bộ phận (quay phim, hoạt hình, VFX) để đảm bảo storyboard khả thi và hỗ trợ các giai đoạn sản xuất tiếp theo.
  • Giao tiếp liên tục: Trong suốt dự án, họ thường xuyên trao đổi với các thành viên khác để đảm bảo tính nhất quán và tiến độ.

Làm cách nào để trở thành Storyboard artist

Hãy bắt đầu bằng việc xây dựng nền tảng

Mục tiêu: Nắm vững các kỹ năng cơ bản và hiểu về công việc của một storyboard artist.

  1. Học các kiến thức cơ bản về mỹ thuật
    • Vẽ tay: Rèn luyện kỹ năng vẽ nhân vật, bối cảnh, và phối cảnh. Sử dụng các tài liệu như Drawing on the Right Side of the Brain (Betty Edwards) hoặc các khóa học miễn phí trên YouTube (ví dụ: kênh Proko, Marc Brunet).
    • Học phối cảnh: Nắm vững phối cảnh 1 điểm, 2 điểm, và 3 điểm để tạo chiều sâu cho khung hình.
    • Hiểu về giải phẫu: Học cách vẽ cơ thể người, biểu cảm, và tư thế để thể hiện cảm xúc nhân vật.
  2. Tìm hiểu về kể chuyện hình ảnh
    • Đọc sách như Framed Ink (Marcos Mateu-Mestre) hoặc The Art of Storyboarding (Don Bluth) để học cách chuyển đổi kịch bản thành hình ảnh.
    • Xem phim, hoạt hình, hoặc quảng cáo và phân tích cách các cảnh được xây dựng (góc quay, chuyển cảnh, nhịp điệu).
    • Học các thuật ngữ điện ảnh như close-up, wide shot, over-the-shoulder shot, và cách sử dụng chúng trong storyboard.
  3. Làm quen với công cụ
    • Vẽ truyền thống: Sử dụng giấy, bút chì, và bút mực để phác thảo storyboard.
    • Vẽ kỹ thuật số: Làm quen với các phần mềm như Adobe Photoshop, Procreate, hoặc Storyboard Pro. Tải bản dùng thử hoặc xem các hướng dẫn miễn phí trên YouTube.
    • Công cụ animatic: Tìm hiểu cách sử dụng phần mềm như Toon Boom Storyboard Pro hoặc Adobe After Effects để tạo storyboard động.

Sau đó bạn hãy dành thời gian luyện tập vẽ nhanh hơn và xây dựng Portfolio, bắt đầu xin thực tập tại các công ty hoặc chia sẻ profile của mình trên các trang mạng xã hội để có thêm network ngành.

Phần mềm sử dụng

Director
Đạo diễn phim, hoạt hình
Screenwriter
Producer
Nhà sản xuất
Director of Photography (DoP)
Đạo diễn hình ảnh
Animator
Animator
Chuyên viên làm chuyển động
Production Designer
Người thiết kế mỹ thuật
VFX Superviser
Giám sát Kỹ xảo điện ảnh
Editor
Dựng phim

Adobe Photoshop
Clip Studio Paint
Procreate
Toon Boom Harmony
Storyboard
Storytelling
Animation
Animatic
Concept art
Mood board